1 Aralık 1913 tarihinde ilk defa uçan Müslüman Osmanlı Türk kadını (D.? - Ö.?).
Kaynaklardaki bilgiler, Belkıs Şevket Hanımın 20. Yüzyılın ilk yarısında yaşadığını göstermektedir.
İstanbullu kadınlar Müdâfaa-i Hukûk-u Nisvân Cemiyeti (Kadınların Haklarını Savunma Derneği) kurmuşlar ve bir de “Kadınlar Dünyası” adında bir dergi yayımlamaya başlamışlardı.
Ata Paşa’nın oğlu Şevket Bey’in kızı Belkıs Şevket Hanım, Müdafa-i Hukuk-ı Nisvan (Kadın Hakları Koruma Derneği) kurucularından olarak, Donanma Cemiyeti’nin tayyare ve gemi alma hususunda açtığı büyük bağış kampanyasını hararetle desteklemekteydi. Dernek üyelerinden çocuk terbiyesi ve müzik öğretmeni genç bir kız olan Belkıs Şevket, "İlk Uçan Müslüman Kadın" olmak isteğini ortaya koydu.
Bu yürekli hanımın uçuşunu sağlayabilmek için dernek bir toplantı yaparak dernek üyelerinden Mesadet Bedirhen’ın kocası Süreyya Bey’i Safraköy’ deki Tayyare Mektebi Müdürlüğüne gönderdi. Tayyare Mektebi Müdürü Veli Bey bu müracaatı hoş karşılamakla beraber kendisinde yetki görmediğinden, 1’inci Kolordu Komutanlığından alınacak yazılı bir izin ile istenen gün ve saatte arzularının yerine getirilebileceğini sözlü ve yazılı olarak bildirdi.
Bu karşılık üzerine dernek, 1’inci Kolordu Komutanı Vekili Cemal Bey’e (Mersin’li Cemal Paşa) başvurmuşlar ve gerekli izni yazılı olarak aldı. Bunun üzerine 30 Kasım 1913 Pazar günü, hava uygun olmadığı takdirde ertesi gün uçurulmasına karar verildi.
Uçuş gününü bekleyen Belkıs Şevket, duygularını şöyle ifade etmişti:
"Sabırsızlıkla pazar gününü bekliyor ve daima odamdaki barometreye bakıyordum. Of… barometre düşüyordu.Evet, birkaç saat sonra şiddetli lodosla yağmur yağıyordu. Artık hüznümü sormayınız… Pazar günü aralıklı olarak yağmur yağdı. Fakat barometre yükseliyordu. Gece rüzgâr durdu. Yağmur dindi. Şimşek çakan bulutlar sıyrıldı.Yıldızların ve gezegenlerin parlak ışıkları gökyüzünü süslüyordu. Ertesi gün için havanın açacağından umutluydum. Geceleyin sık sık yataktan kalkıp penceremden dışarıya baktım dersem, sakın gülmeyiniz. Sabah ezanı okunurken kalktım. Biraz sonra tatlı ve ılık bir sonbahar gününü müjdeleyen güneşin ışınları odanın pencerelerini yaldızlıyordu. Oh… ne kadar güzel bir gün, tam anlamıyla bir uçuş havası…"
Belkıs Şevket Hanım, 1 Aralık 1913 Pazartesi günü saat "11.00’"de dernek başkanı ve üyelerle birlikte otomobille Yeşilköy’e hareket etti. Saat "13.00’" te Safraköy Meydanı’nda okul müdürü ve subayları tarafından karşılanarak ağırlandı.
Yerli ve yabancı basın mensupları ile halktan da bir hayli izleyici bu şenliğe katılmaktaydı. Bu uçuş ile dernek yalnızca Osmanlı Türk kadınının propagandasını yapmakla yetinmeyip aynı zamanda orduya bir uçak hediye edebilmek için para yardımı sağlayabilme amacını da düşünmüştür.
Bu amaçla bir sepet dolusu kart bastırılmıştı. Kartlarda şu cümleler vardı;
“Osmanlı Müdâfaa-i Hukûk-u Nisvân Cemiyeti azasından ve Kadınlar Dünyası muhabirlerinden Osmanlı ve İslam kadınlığı namına havada tayrân ederken (uçarken) “Kadınlar Dünyası” ismi ile muhterem ordumuza bir tayyare ihdâsını (hediye edilmesini) bilâ tefrîk-i cins ve mezhep (Irk ve mezhep ayrımı gözetmeksizin) Osmanlı kadınlığından bekler.”
Belkıs Şevket, beraberce geldiği babasının elini öptükten sonra sepetle birlikte tayyareye bindi. Birkaç kelimelik kısa bir nutuk çektikten sonra “Osmanlı” adını taşıyan tayyarenin motoru çalıştı.
Üsteğmen Fethi Bey’in idare ettiği bu tayyare, saat "15.14’" te yerden kesilerek irtifadan İstanbul-Şişli-Hürriyet Abidesi-Üsküdar-Kadıköy güzergâhını takip etti ve her bölgedeki kalabalık üzerine sepetteki yardım isteği kartları atıldı.
Ne yazık ki bu gayret arzu edilen meyveyi verememiş, üç hafta sürebilen bağış kampanyasında ancak 2622 Kuruş toplanabilmişti. Halbuki o tarihlerde bir tayyarenin fiyatı 1000 Lira civarındaydı.
Belkıs Şevket’in bu uçuşu Avrupa basınında da takdir ile karşılandı. Safraköy’de bu uçuşu izleyen “Berlinertageblatt” gazetesi muhabirinin izlenimleri aynı adlı gazetede, “üzerinde dikkatle durulması gereken cesurca bir jest ifadeleriyle” haber yapılmıştı.
KAYNAKÇA:
Fikret Arıt / Havalarda İlk Türk Kadınları (1967),
Halit Kıvanç / Bulutlarla Yarışan Kadın (1987),
Oktay Verel / Atatürk’le Bir Ömür - Sabiha Gökçen,
Ali Akyüz / Sabiha Gökçen - Göklerin Efsanevi Kızı, Salâh Birsel / İstanbul - Paris
(1992), Perihan Ergun Turgut / Cumhuriyet Aydınlanmasında Öncü Kadınlarımız,
Vecihi Hürkuş / Bir Tayyarecinin Anıları (2000),
Ayşegül Altınay / Vatan,Millet, Kadınlar (2001),
Uçan Türk Dergileri (T.H.K.), Stuart Kline / Türk Havacılık Kronolojisi (2002),
Ayşe Hakyemezoğlu / Türk Havacılık Tarihinde Kadınlar,
45 Yıllık Öykü Çelebi Hava Servisi (2004),
Güven Uluköse / Sabiha Gökçen (2007),
İlk Yolcu’dan İlk Kaptan Pilot’a (kokpit.aero,29.12.2013).
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder